नागपूर (Nagpur) : मार्च महिन्यात होणाऱ्या C-20 सभेसाठी उद्यान विभागाने सुमारे 30 कोटींच्या निधीतून सुशोभीकरणाचे काम सुरू केले. या कामांमध्ये आदिवासी गोवारी स्मारकासह इतर अनेक उद्याने आणि उद्यानांमध्ये नागरी काम आणि वृक्षारोपण यांचा समावेश आहे. राज्य सरकारच्या अधिसूचनेनुसार, C-20 कामांचे थर्ड पार्टी ऑडिट (थर्ड पार्टी ऑडिट) करायचे होते, जेणेकरून कामांच्या दर्जासह निधीचा योग्य वापर करणे शक्य होईल. सर्व सूचना देऊनही उद्यान विभागाने अद्याप थर्ड पार्टी ऑडिटबाबतची प्रक्रिया पूर्ण केलेली नाही. याचे कारण म्हणजे अद्यापही कामे पूर्ण झालेली नाहीत.
गोवारी मेमोरियल गार्डनचीही अशीच अवस्था आहे. या बागेतील किरकोळ डागडुजीऐवजी नविन कामे प्रस्तावित व कंत्राटी एजन्सीकडून केली जात आहेत, मात्र उद्यान विभागाने या कामांबाबत कोणतीही पाहणी व चाचणीही केलेली नाही. अशा स्थितीत लाखोंचा निधी खर्च करूनही उद्यानाची दुरवस्था झाली आहे. बागेच्या नावाचा फलक मधोमध लटकतो आहे. उद्यान विभागाचे जबाबदार अधिकारी बेहाली यांचा दावा साफ फेटाळून लावत असले तरी प्रत्यक्षात उद्यानाच्या दुरवस्थेबाबत नागरिक आश्चर्य व्यक्त करत आहेत.
भव्य दिवाही तोडला
114 नागरिकांच्या स्मरणार्थ 23 नोव्हेंबर 1994 रोजी गोवारी समाजाने विविध मागण्यांसाठी विधानभवनावर मोर्चा काढला होता. पोलिसांच्या लाठीमारानंतर चेंगराचेंगरी झाली. चेंगराचेंगरीत सुमारे 114 नागरिकांचा मृत्यू झाला होता व काही गंभीर जखमी झाले. या शहीदांच्या स्मरणार्थ झिरो माईलजवळ स्मारक तयार करण्यात आले आहे. स्मारकात शहीदांची नावेही कोरलेली आहेत. स्मारक संकुलात आकर्षक गवत व रोपांची लागवड करण्यात आली आहे, मात्र स्मारकाच्या देखभालीकडे महापालिकेचे उद्यान विभाग व जिल्हा प्रशासन दुर्लक्ष करीत आहे. सुमारे 5 वर्षांपूर्वी समाजकंटकांनी स्मारकाच्या आतील भव्य दिवाही फोडला होता. याप्रकरणी प्रशासनाकडून कोणतीही कार्यवाही झालेली नाही.
त्रिपक्षीय लेखापरीक्षण रखडले
उद्यान विभागाचे प्रभारी अधीक्षक अमोल चेरपगार यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सी-20 कामांच्या बर्ड आर्टिकल चाचणीची प्रक्रिया सुरू आहे. नागरी कामांसाठी व्हीएनआयटीकडून ऑडिट करावयाचे आहे. यासाठी व्हीएनआयटी व्यवस्थापनाकडून 13 लाख रुपयांचा खर्च प्रस्तावित करण्यात आला आहे. उद्यान विभागाने 13 लाख रुपयांच्या मंजुरीसाठी आयुक्तांकडे प्रस्ताव पाठवला आहे, तर दुसरीकडे पंजाबराव कृषी विद्यापीठ व्यवस्थापनाशी झाडांसाठी संपर्क साधण्यात आला आहे. लेखापरीक्षणाच्या खर्चाचा प्रस्ताव पीकेव्ही व्यवस्थापनाकडून प्राप्त झालेला नाही. कामे पूर्ण न झाल्यामुळे लेखापरीक्षणास विलंब होत असल्याचा दावा केला जात आहे.
ही कामे एका महिन्यात पूर्ण करावयाची होती, त्याशिवाय शहरातील गोवारी स्मारक, वर्धा रोड, विमानतळ परिसर, प्राईड हॉटेल चौक, धंतोलीचे सुरेंद्र देव पार्क, महापालिका मुख्यालय परिसर यांचाही समावेश होता. त्याअंतर्गत आदिवासी गोवारी स्मारक येथे 51 लाख रुपये आणि लॉन अडीच लाख 75 हजार रुपये खर्चून नागरी कामाचा प्रस्ताव देण्यात आला. एका खासगी कंत्राटी एजन्सीला स्मारक संकुलातील स्वच्छतागृहे, सुरक्षा भिंत, गेट, संरक्षक कक्षाची रंगरंगोटी करून रोपे लावण्याची जबाबदारी देण्यात आली होती. 20 फेब्रुवारी रोजी दोन्ही यंत्रणांना वर्कऑर्डर देऊन एक महिन्यात काम पूर्ण करण्याचे निर्देश दिले होते, मात्र आजतागायत कामे पूर्ण झालेली नाहीत. अशा स्थितीत लाखो रुपये खर्च करूनही या स्मारकाची दुरवस्था दिसून येत आहे.
13 लाख रुपये मंजूर करण्याचा प्रस्ताव आयुक्तांकडे पाठवण्यात आला आहे. स्मारकासह इतर कामे अजूनही सुरू आहेत, अशी माहिती प्रभारी उद्यान अधिक्षक अमोल चौरगार यांनी दिली.
असा करण्यात झाला खर्च...
आदिवासी गोवारी मेमोरियल सिव्हिल 34.13 लाख कामांसाठी, आदिवासी गोवारी स्मारकासह रोपे लावण्यासाठी 2.7 लाख, मुख्यालयाच्या आवारात नूतनीकरण आणि वृक्षारोपण 48.83 लाख, हॉटेल ते शिल्प कारंज्यापर्यंत 3 कोटी 6 लाख 24 हजार, मिहान, वर्धा रोड, मेट्रो स्टेशन ली मेरिडियन सुशोभीकरणासाठी 3 कोटी 49 लाख 46 हजार रोड, मेट्रो स्टेशन ली मेरिडियन दुःभाजकसाठी 24 लाख 98 हजार, एयरपोर्ट ते प्राइड होटेल पर्यंत सौंदर्यीकरण साठी 1 कोटी 17 लाख 82 हजार रुपये खर्च करण्यात आले.