नागपूर (Nagpur) : शहरातील हिरवळीसह पर्यावरणाचा आढावा घेऊन अहवाल तयार करण्याची जबाबदारी नीरीकडे देण्यात आली आहे. त्यासाठी पुढील पाच वर्षांच्या पर्यावरणीय परिस्थितीचे मूल्यांकन करण्यासाठी महापालिकेकडून नीरीला 126.85 कोटी रुपये अदा करण्यात येणार आहेत. महापालिकेचा पर्यावरण विभाग वर्षानुवर्षे हा अहवाल तयार करत आहे, मात्र अहवालातील त्रुटींमुळे 2018 पासून नीरीकडे तज्ज्ञ संस्था म्हणून जबाबदारी देण्यात आली. 2018 ते 2022 या कालावधीत नीरीकडे जबाबदारी देण्यात आली होती, मात्र गतवर्षी वर्क ऑर्डर न दिल्यामुळे नीरीने अहवाल तयार केला नाही, तर नीरीच्या अहवालात कमतरता असल्याने त्यात दुरुस्ती करण्याच्या सूचना दिल्याचा दावा पालिका अधिकाऱ्यांनी केला आहे. मात्र, नीरीचे शास्त्रज्ञ महापालिकेचे दावे फेटाळून लावत आहेत.
नीरीला गेल्या वर्षी वर्क ऑर्डर नाही मिळाले
शहरातील हिरवळीसह जल, वायू आणि ध्वनी प्रदूषणाच्या स्थितीचा महापालिका प्रशासनाकडून आढावा घेतला जातो. पुनरावलोकन दस्तऐवज स्वरूपात पर्यावरण स्थिती अहवाल म्हणून ओळखले जाते. सन 2017 पर्यंत महापालिकेचा पर्यावरण विभाग अहवाल तयार करत असे, मात्र वस्तुस्थिती आणि इतर त्रुटींकडे दुर्लक्ष झाल्याने 2018 मध्ये नीरीकडे तज्ज्ञ संस्था म्हणून जबाबदारी देण्यात आली. महापालिकेकडून वर्क ऑर्डर दिल्यानंतर दरवर्षी नीरीचे शास्त्रज्ञ आणि संशोधक अहवाल तयार करतात, मात्र 2021-22 या वर्षात महापालिकेच्या अधिकाऱ्यांनी नीरीला वर्क ऑर्डर दिला नाही. अशा स्थितीत गेल्या वर्षी पर्यावरण मूल्यांकन अहवाल तयार होऊ शकला नाही. मात्र, महापालिकेचे अधिकारी आता नीरीच्या अहवालात त्रुटी असल्याचा दावा करत अहवाल दुरुस्त करण्याचा दावाही करत आहेत, तर महापालिकेच्या दुर्लक्षामुळे हा अहवाल तयार झाला नसल्याचे वास्तव आहे.
मनपाकडून वर्क ऑर्डर मिळालेली नाही
2018 पासून पाच वर्षांसाठी पर्यावरण स्थिती अहवाल तयार करण्याची जबाबदारी नीरीकडे आहे. महापालिकेकडून दरवर्षी वर्क ऑर्डर मिळाल्यावर अहवाल तयार केला जातो, मात्र 2021-22 मध्ये वर्क ऑर्डर न मिळाल्याने अहवाल तयार झाला नाही. अहवालात कमतरता किंवा दोष असण्याचा प्रश्नच येत नाही. महापालिकेकडून वर्क ऑर्डर मिळाल्यानंतरच दरवर्षी अहवाल तयार केला जातो. अशी माहिती नीरी चे पर्यावरण आणि जैवतंत्रज्ञान विभागाचे विभागप्रमुख डॉ आत्मा कपाळे यांनी दिली.
प्रतिवर्षी 21.50 लाखांचा प्रस्तावित खर्च
पर्यावरण सद्यास्थिती अहवाल तयार करण्यासाठी महापालिका 126.85 कोटी रुपये खर्च करणार आहे. सन 2022-23 पासून, निरी प्रशासन दरवर्षी पाच वर्षांसाठी अहवाल तयार करेल. दरवर्षी नीरी अहवालात पर्यावरणीय समस्या, शहरातील झाडांची स्थिती, जलप्रदूषण, वायू प्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण यांचा तपशीलवार उल्लेख करेल. यासोबतच वाढते प्रदूषण रोखण्यासाठीच्या उपाययोजना, कचरा व्यवस्थापनासह इतर मुद्द्यांचाही सविस्तर अभ्यास करण्यात येणार आहे. दरवर्षी निरीला प्रत्यक्ष पाहणी व प्रत्यक्ष सर्वेक्षण करून डेटा संकलित करून महापालिकेला अहवाल सादर करावा लागेल. निरी ने दरवर्षी 21.50 लाख रुपये प्रस्तावित केले आहेत. या खर्चाला आयुक्तांनी 15 जून रोजी मंजुरी दिली असून, वर्क ऑर्डर देण्यात आली आहे.
पर्यावरणाशी जोडली समृद्धी
पर्यावरण स्थिती अहवालात पर्यावरणामुळे नागरिकांच्या जीवनातील आनंदात भर पडली आहे. शहरातील शुद्ध हवा, तलावांची स्थिती आणि हिरवळ यांचा मानवी जीवनावर होणारा परिणाम याचेही मूल्यमापन केले जाते. यासोबतच पर्यावरणाच्या चांगल्या स्थितीमुळे नागरिकांच्या राहणीमानावर होणारे परिणामही नमूद केले जाणार आहेत. त्याचप्रमाणे पर्यावरणाशी संबंधित समस्यांमुळे आर्थिक नुकसानीचेही मूल्यांकन केले जाते.
नीरी तयार करणार अहवाल
शहराच्या पर्यावरणाचा सद्यास्थिती अहवाल तयार करण्याची जबाबदारी 2018 पासून नीरीकडे देण्यात आली होती. कोरोनामुळे एक वर्ष अहवाल तयार होऊ शकला नाही, तर गेल्या वर्षीचा अहवाल सुधारित करण्यात आला आहे. पुढील पाच वर्षांसाठी पर्यावरण स्थिती अहवाल तयार करण्याची जबाबदारी नीरीकडे सोपवण्यात आली आहे. अशी माहिती महापालिकाची आरोग्य अभियांत्रिकी विभागाची अधीक्षक अभियंता श्वेता बॅनर्जी यांनी दिली.