चंद्रपूर (Chandrapur) : चंद्रपूर येथील औष्णिक विद्युत केंद्राच्या इरई धरणावर लवकरच १०५ मेगावॅट क्षमतेचा तरंगता प्रकल्प साकारणार असल्याची माहिती वीज केंद्राचे मुख्य अभियंता गिरीश कुमारवार यांनी दिली.
वीज केंद्राच्या मालकीच्या इरई धरणाच्या पाण्यावर महाजेनकोचा तरंगता सौरऊर्जा प्रकल्प लवकरच साकार होणार आहे. प्रकल्पाचे आराखडे तयार झाले आहेत, आता टेंडर प्रक्रिया सुरू झाली आहे. हा प्रकल्प कार्यान्वित झाल्यानंतर 105 मेगावॅट वीज निर्मिती करणे शक्य होणार आहे.
मुख्य अभियंता कुमारवार यांनी सांगितले की, चंद्रपूर औष्णिक विद्युत केंद्राची एकूण उत्पादन क्षमता 2920 मेगावॅट असून राज्यातील औष्णिक वीज केंद्रातून निर्माण होणाऱ्या एकूण विजेपैकी 30 टक्क्यांहून अधिक या वीज केंद्राचा वाटा आहे. हे पॉवर हाऊस महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने ठरवून दिलेल्या मापदंडांमध्ये प्रदूषण रोखण्याचा प्रयत्न करत आहे. या प्लांटमध्ये वीजनिर्मितीसाठी दररोज 45 हजार मेट्रिक टन कोळशाचा वापर होतो.
या कोळशापासून सुमारे 35 टक्के राख तयार होते, या राखेचा 100 टक्के पुनर्वापर करण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न केले जात आहेत, सध्या 45 टक्के राख कोळशात जमा होते. ही राख राज्यातील विविध उद्योगांना पुरविली जात असून, सिमेंट उद्योगांना या राखेची सर्वाधिक गरज आहे. सिटीपीएस व्यवस्थापनाने अंबुजा, अल्ट्राटेक आणि एसीसी यांसारख्या सिमेंट उद्योगांशी करार केला आहे. ही राख भूमिगत कोळसा खाणींमध्येही वापरली जात आहे. सीटीपीएस द्वारे वीजनिर्मितीसाठी वापरले जाणारे पाणी महाजेनकोच्या इरई धरणातून काढले जाते, ज्यातून चंद्रपूर शहरालाही पाणीपुरवठा केला जातो.
पाण्यावर प्रक्रिया करून त्याचा पुनर्वापर करण्यावर भर दिला जातो. यासाठी महाजेनको आणि महापालिका संयुक्त प्रयत्न करत आहेत. यासाठी चंद्रपूर शहरातून बाहेर पडणाऱ्या सांडपाण्यावर प्रक्रिया करून ते पॉवर हाऊसमध्ये वापरण्यासाठी आणले जात आहे. त्यासाठी शहरातील इरई आणि झारपाट नद्यांवर 184 कोटींचा सांडपाणी प्रक्रिया प्रकल्प उभारण्यात आला असून, या कामाचे काम सुरू आहे.
शहरापासून सीटीपीएसपर्यंत पाइपलाइन टाकण्याचे कामही अंतिम टप्प्यात आहे. एक-दोन महिन्यात हे काम पूर्ण होईल. या योजनेंतर्गत चंद्रपूर शहराला सीटीपीएस मधून दररोज 50 MLD पाणी मिळणे अपेक्षित आहे.
सोबतच त्यांनी संगीतले की वीज निर्मितीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या कोळशाचा सुरळीत पुरवठा राखण्यासाठी सीटीपीएसला खूप प्रयत्न करावे लागतील. कोळशाची वाहतूक करताना प्रदूषण होऊ नये यासाठी विशेष काळजी घेतली जात आहे.
बंद पाईप कन्व्हेयर बेल्टद्वारे खाणीतून थेट वीज प्रकल्पापर्यंत कोळसा आणण्याचा प्रकल्प सुरू करण्यात आला आहे. सध्या हा प्रकल्प काही तांत्रिक अडचणींमुळे बंद आहे. महिनाभरात तो पुन्हा सुरू होईल. पर्यावरणाच्या समस्यांमुळे या प्लांटचे 2 युनिट आधीच बंद पडले आहेत, 3 आणि 4 युनिट देखील 35 वर्षांहून अधिक जुने आहेत.
राज्याची वीज मागणी लक्षात घेऊन ते कार्यान्वित केले जात आहेत, त्यामध्ये आधुनिक उपकरणे बसवली जात आहेत. जुन्या युनिट्समधून कोणतेही प्रदूषण नाही. या पॉवरहाऊसमध्ये अत्याधुनिक तंत्रज्ञानासह 600 मेगावॅट क्षमतेचे सुपर क्रिटिकल पॉवर युनिट उभारण्याचे प्रस्तावित असून, भविष्यात हा प्रकल्पही राबविला जाणार आहे.